Szlak Templariuszy - templariusze, średniowiecze, Chwarszczany, krucjaty, zagadki i tajemnice średniowiecza, katedry, archeologia

fragmenty listów z kwietnia 2001 roku:

(...) W zeszłym roku (2000) miałem przyjemność być w Limasol na listopadowych wakacjach. W tym interesującym i bardzo pięknym mieście znajduje się zamek o wyjątkowo bujnej historii. Powiem tylko, że w tym zamku Ryszard Lwie Serce poślubił Bengarię (nawiasem mówiąc, z powodu której podbił Cypr), a w 1226 Fryderyk II Stauf urządził pewną - nazwijmy to nieprzyjemną demonstrację siły. Zamek ten, co dziwne, po odsprzedaży Cypru Lusinianom został w rękach templariuszy i pozostawał do roku 1308 - tak przynajmiej informuje przewodnik - broszurka, który można otrzymać w tym museum. Sam zamek napewno nie kryje skarbu - był wielokrotnie po 1308 przebudowywany przez Wenecjan i później przez Turków - obecnie bardziej przypomina z zewnątrz fort niż zamek. Z czasów tureckich pochodzi napis w języku (chyba) arabskim - bardzo wysoko. Wnętrze tego zamku zachowało swój wczesnogotycki, a nawet częściowo romański kształt i pełne jest tajemniczego uroku. We wnętrzu zamku urządzono przedziwne muzeum średnioweczno -renesansowe (1571 to na Cyprze końec pewnej epoki) zawierające niesamowitą liczbę średnowiecznych inskrypcji kamiennych z okresu Lusinianów. Wbrew temu co twierdzi broszurka (a ta twierdzi, że z czasów templariuszy nic w zamku nie przetrwało) są tam dwa lub być może trzy intrygujące zabytki, które raczej można im przypisać. Dwa pierwsze to tarcze - epitafia lub coś w tym guście oznaczone dużymi krzyżani (nie maltańskimi lecz takini jak u krzyżaków) .Sposób rycia - ornamentyka wygląda na rozkwit średnowiecza prawdopodobie połowa XIII wieku - ale nie jestem specjalistą. Trzeci zabytek to dziwny mocno zatarty tekst pisany gotykiem końca XIII wieku ( podobny typ liter co na nagrobku Henryka Probusa). Tekst jest w języku łacińskim niestety nie da się go bezpośrednio odczytać. Można ewentualnie odtworzyć litery przy pomocy mokrej bibuły i grafitu. Niestety na takie coś raczej ochrona muzeum się nie zgodzi. W muzeum niestety nie można robić zdjęc ani kręcić filmów (co ciekawe w ogóle). Polecam ten zamek Państwa uwadze gdyż historia templariuszy na Cyprze jest kiepsko, bardzo kiepsko znana, a jeszcze gorzej opisana. Ani Baber, ani Pernoud ani Melville nie podają jaka była główna siedziba teplariuszy na Cyprze ani nawet co do nich oprócz Limasol i Komandorii w Pafos należało (Babrer mówi coś o domu zakonnym w Nikozji i wydaje sie, że jemu przypisuje funkcje stołeczne ale wprost tego nie stwierdza). Może Państwo wiecie coś więcej na ten temat. Byłbym bardzo wdzięczny za informacje.(...)

Śladów po templariuszach w Nikozji raczej się nie znajdzie ponieważ Wenecjanie budując słynne fortyfikacje miasta rozebrali wszystko co było poza nimi niszcząc wiele zabytków z epoki Lusinianów. Jeżeli dom ten jakimś cudem ocalał może niestety znajdować się po tureckiej stronie miasta gdzie niestety nie miałem wstępu (nie podpiszę zgody na turecką republikę północnego Cypru).

(...) Byłem w Pafos lecz tam nie sposób ustalić gdzie mieściła się Komandoria. Być może w dziwnym Lusiniansko - Tureckim forcie u wejścia do portu ale może też są to ruiny drugiego fortu przy wejściu do portu w Pafos. W Pafos jest natomiast inna ciekawostka z czasów krucjat (Generalnie to samo Pafos jest fascynujące ale zdecydowanie ze względu na starożytność - miejsce narodzin Afrodyty oraz miejsce ewangelizacji z udziałem św. Pawła). Jest nią XIII-wieczny dom pielgrzymi ale niestety nie udało mi się do niego dotrzeć. Jeśli chodzi o Barbera (informacja o zniszczeniu archiwum templariuszy po zdobyciu Cypru przez Turków w 1571 roku - przyp. M. Sałański) to rzeczywiście jest duże prawdopodobieństwo, że archiwum to zostało zniszczoone po zdobyciu Nikozji w 1571 r. ale zbyt wcześnie rezygnuje się ze znalezienia tego archiwum. Na Cyprze zachowało się o wiele więcej niż na podstawie historii wyspy można by sądzić. Czy uwierzy Pan, że do XIX wieku w Nikozji istniała dzielnica znanych murarzy budujących domy (!) w stylu gotyckim - nie neogotyckim - w autentycznym gotyku. W nieprzerwanej linii od średniowiecza.(...)

Witold Gnatiuk